Petrol ve BTC Hattı: İsrail’in Can Damarı
Azerbaycan, İsrail’in petrol ihtiyacının yaklaşık %30–40’ını karşılıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) hattı üzerinden Ceyhan limanına ulaşan petrol, buradan tankerlerle İsrail rafinerilerine taşınıyor. 1.768 kilometrelik bu hat, İsrail’in enerji güvenliği için stratejik öneme sahip. Türkiye’nin sadece transit rol oynadığı bu hat sayesinde, Bakü hem ekonomik hem de siyasi bir koz elde etmiş durumda.
Silah Anlaşmaları ve Karabağ Savaşı
İlişkilerin diğer ayağı ise savunma sanayii. İsrail, Azerbaycan’ın en büyük silah tedarikçilerinden biri. Karabağ savaşlarında kullanılan insansız hava araçları ve modern mühimmatın büyük kısmı İsrail menşeli. Bu durum, Bakü’nün askeri üstünlüğünde Tel Aviv’in rolünü tartışılmaz kıldı.
İran Faktörü: Sessiz Ortaklık
Azerbaycan’ın İsrail’le yakınlığının bir diğer nedeni İran. Tahran, yıllardır Bakü’yü Mossad’a alan açmakla suçlarken, Azerbaycan bu iddiaları reddediyor. Buna rağmen, İran’ın “Güney Azerbaycan” hassasiyeti ve sınır bölgesindeki gerilimler, Bakü’nün İsrail’le ortak zemin bulmasına yol açıyor. İsrail ise İran’ı çevreleme stratejisinde Azerbaycan’ı önemli bir müttefik olarak görüyor.
İslam Dünyasında İstisna
Gazze’deki katliamlar nedeniyle birçok Müslüman ülke İsrail’e mesafe koyarken, Azerbaycan’ın aksine Tel Aviv’e bu kadar açık destek veren başka bir İslam ülkesi yok. Bu nedenle Bakü’nün Eurovision çıkışı sadece kültürel bir mesele değil; aynı zamanda enerji, güvenlik ve jeopolitik çıkarların dışa vurumu.
