Öğretmen yetersizliği yalnızca derslerin düzenini değil, öğrencilerin başarısını da doğrudan etkiliyor. 2024 Eğitim Raporu’na göre, her beşinci dördüncü sınıf öğrencisi okuduğunu doğru dürüst anlayamıyor. Uzmanlar, okuma becerilerindeki bu zayıflamanın öğretmen açığıyla birleşerek eğitim kalitesini tehdit ettiğini vurguluyor.
Çözüm Arayışları: Quereinsteiger ve Hızlandırılmış Eğitim
Öğretmen eksikliğini gidermek için başvurulan yöntemlerden biri, mesleğe öğretmenlik eğitimi almadan girilen “Quereinsteiger” modeli. 2023/24 öğretim yılında görev yapan her on öğretmenden biri bu gruptan geldi. Ancak sorun şu: Bu öğretmenlerin önemli bir kısmı kısa sürede mesleği bırakıyor. Saksonya’da 2018–2024 yılları arasında Quereinsteiger’lerin üçte biri istifa etti.
Bir diğer adım ise öğretmen adaylarının hazırlık süresinin kısaltılması oldu. Normalde 24 ay süren staj dönemi, Berlin, Saksonya ve Thüringen’de 18 aya, Saksonya-Anhalt’ta ise 16 aya indirildi. Eğitimde kalite kaybına yol açabileceği gerekçesiyle bu uygulama yoğun şekilde eleştiriliyor.
Emekliler Geri Çağrılıyor, Zorunlu Görevlendirme Tepki Çekiyor
Bazı eyaletler açığı kapatmak için emekli öğretmenleri yeniden göreve çağırıyor. Brandenburg’da 2024 sonunda 100’den fazla emekli öğretmen sınıfa döndü. Niedersachsen’de ise popüler şehirlerdeki boş kadrolar, daha az tercih edilen bölgelerde zorunlu ve geçici görevlendirmelerle ilişkilendiriliyor. Ancak bu yöntem, öğretmenleri özel okullara yönlendirme riskini beraberinde getiriyor.
Yeni Modeller: İş Dünyasıyla Ortaklık ve Ek Ders Saatleri
Saksonya-Anhalt’ta 2026’dan itibaren sekizinci ve dokuzuncu sınıf öğrencileri, iki haftada bir günlerini okul dışında iş dünyasında geçirecek. Resmi gerekçe, öğretmen ihtiyacını azaltmak. Fakat uzmanlar, bunun ders kaybına ve verimsizliğe yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Brandenburg’da ise 2026’dan itibaren öğretmenlerin haftalık ders yükü bir saat artırılacak. Bu yolla mevcut kadrodan daha fazla verim alınması hedefleniyor. Ancak eğitimciler, bu planın hem öğretmen sağlığını tehdit ettiğini hem de kaliteyi düşürebileceğini belirtiyor. Dahası, stajını bitiren bazı genç öğretmenler, açığın kapatıldığı gerekçesiyle işe alınmıyor.
Eğitimde Kalite Tartışması
Uzmanlar bu konuda ikiye bölünmüş durumda. Bir kesim, öğretmen açığını kapatmak için ders saatlerinin artırılmasını ve hazırlık süresinin kısaltılmasını zorunlu görüyor. Diğer kesim ise bunun eğitim kalitesinde ciddi bir düşüşe neden olacağı uyarısını yapıyor.
Kalıcı bir çözüm için sıkça dile getirilen öneri ise, öğretmenlik eğitimi gören öğrenciler arasındaki yüksek terk oranlarının azaltılması. Aksi halde mevcut tedbirlerin yalnızca geçici bir rahatlama sağlayacağı ifade ediliyor.
