Hamburg'daki tecrübeli gazetecilerden Mehmet Atak, "Türkiye'deki Siyasi İttifakları Avrupa Medyamıza taşımayalım!"

Hamburg Manşet Özel Haber

Gazeteci Mehmet Atak'la dobra dobra bir söyleşi!..

Gazetemiz MANŞET'in bu sayısında, medya dünyasında 42 yıldan bu yana hizmet veren Hamburg'daki tecrübeli gazetecilerden Mehmet Atak'la bir söyleşi yaptık. İlgiyle okuyacağınız bölümlerde oldukça enteresan konulara değinen Atak (76), hayli ilginç tespitlerde de bulundu.

• Hamburg Manşet Gazetesi'nin 4. sayısını buraya tıklayarak online olarak okuyabilirsiniz.

Söyleşi öncesinde Mehmet Atak'ı tanıyalım:

Sakarya ili Akyazı ilçesi doğumlu. Öğretmen Okulu mezunu olup, son 5 yılı Bremen'de Türkçe Kültür Dersleri Öğretmenliği olmak üzere toplam 18 yıl bu meslekte hizmet verdi. Bremen'de iken, Tercüman gazetesindeki "Amatör Muhabirler Aranıyor" duyurusu üzerine başvuruda bulunup, önceleri spor ağırlıklı haberlerle bu branşa adımını attı ve günümüze kadar da kalemini elinden bırakmadı. Galatasaray taraftarı..  4 yılı Hamburg Türk Basın Birliği Başkanlığı olmak üzere çeşitli derneklerin yönetiminde görev yaptı.

Ve.. Söyleşimiz başlıyor:

 Sayın Atak, Basında hangi yayın organlarında çalıştınız?

- Bremen'deki Amatör Muhabirlik döneminde Terüman ve Hürriyet gazetelerinden sonra, 1982 yılında meslekten istifa ederek Tercüman Gazetesi Bölge Temsilcisi sıfatıyla Hamburg'a atandım ve gazete kapanıncaya kadar yaklaşık 10 süreyle bu kurumda kaldım.

Oldukça yorucu bir dönemdi. Turgut Özal iktidara yeni gelmişti. Yanılmıyorsam 2 defa Hamburg, bir defa da fuar açılışında bulunmak üzere Hannover'e geldiğinde haberler için çok koşuşturmuştuk.

Tercüman yayınını durdurunca, kısa süre Günaydın, daha sonra 6-7 yıl süren Milliyet gazetesi.. Günlük gazete çalışmalarımdaki son durak da Sabah gazetesi oldu. 2017 yılında POST gazetesinde Koordinatör olarak 6 ay kadar hizmet verdim. Güneş Dergisi ile Hamburg Haber, Avrupa Postası, Elbe Express'te çalıştım. Halen Gazetem.eu internet haber sitesindeyim. "Yazı ilaçtır; insanı tedavi eder" sözünü benimsiyorum.

* O dönemlerdeki çalışma sisteminiz nasıldı ?

- O yıllarda haberlerimizi ya kalemle ya da daktiloyla yazıp, mektupla gazetenin Frankfurt'taki merkezine gönderiyorduk. Gazetelerin baskı kalıpları İstanbul'daki Almanya Masası'ndaki ekip tarafından hazırlanıp, uçakla Frankfurt'a gönderiliyor ve teslim alınıp matbaada basılıyordu. Basılan gazeteler ise, ancak ertesi gün okuyucusuyla buluşabiliyordu. Daha sonraları Teleks ve Faks yazışmalarıyla habercilik hız kazandı, Dijital baskı ile de artık gazeteler günü gününe taze haberleri sayfalarına koyabiliyor. Günümüzde dijital fotograf makinaları, cep telefonları ve internet vasıtasıyla haber ve fotoğraflar anında gazete merkezlerine ulaşıyor artık.

Tabii geçen 42 yıl süresince Frankfurt, Bremen, Hannover ve Hamburg'dan bir hayli hatıralarımız da var..

DÜNDEN BUGÜNE KİMLER GELDİ KİMLER GEÇTİ!

 * Kuzey Almanya'da 1980'den günümüze kadarki Türk Medyası üzerine bir derleme yapar mısınız ?

- Hamburg'a ayak bastığım 1982 yılı sonlarında şimdi rahmetli olan Ertuğrul Akçay (Hürriyet), Kaya Uluğ (Günaydın), Kaya Karaca da Milliyet'in temsilcisiydi.  Hüseyin Murat Dörtyol (Pazar Postası), Emin Sağlık da Türkses'le piyasaya girdi. Abdüllatif Gökçek, Türkiye ve POST gazetelerini okurlarıyla buluşturdu. Daha sonraları İbrahim Gül ile Kemal Doğan'ın başında oldukları Hürriyet gazetesinde Emine Sonugür, Erdal Altuntaş, Ünver Dinç ve Ahmet Atak'la oluşturdukları zengin kadro.. Sedat Başaran ile Kadir Taçgın'ın Milli Gazetedeki çalışmaları.. Sabah gazetesinde Hamdi Gökbulut'la başlayıp Zafer Özpolat - Süheyla Kaplan - Sedat Yarıcı ve şimdilerde İkbal Özakıncı ile yola devam edilmesi.. Usta gazeteci Orhan Veli Cansever ile yazar Süleyman Deveci'nin kısa süren dergicilik çalışmaları.. Artık kapanmış olan Zaman gazetesinin Metin Cavlak, Ramis Kılıçarslan, Naciye Aslan ve Mehmet Ali .... ile Hamburg'da ses vermesi ve  hayli beğeni toplayan VİTRİN dergisi ile Nejat Kabay.

 Bremen'den 45 yıldır aktif medya duayeni Birol Tan, rahmetli Recep Seplin, İsmail Güner (Hürriyet), rahmetli Öncel Şenkal (Milliyet), Mustafa Yücel Gürel (Tercüman) ile Hannover'den rahmetli Halit Ayaroğlu (Milliyet), Turan Işık (Hürriyet), Delmenhorst' tan Mehmet Uzun'u (Sabah)  da medyamızdaki dostlar listesine eklemeliyim.

Kazım Korkmaz'la başlayan Radyo yayınlarının Rıza Atamtürk, Elif Ergün, Murat Yıldırım, Mustafa Akpolat, Engin Baş , Dr. Mustafa Havuç'la devam etmesi.. Rahmetli Sedat Açıkbaş ile Levent Danık'ın aramızdan zamansız ayrılışları.. Cem Suveren'in 2000'li yıllarda başlattığı İŞ Rehberi'nin,  İskender Eke ve POST Rehber'le devam etmesi.. Tabii bir ara Rıza Atamtürk de Ajanda Rehber'i çıkarmıştı.

Erdal Altuntaş yönetimindeki POST Aktüel ekibinin Nebahat Uzun, Namık Kemal Alıcı, Hurşit Köse, Cevdet Atik, Tarık Sarı (Lübeck), Hasan Akdoğan ve Gülsüm Tan (Bremen) ile birlikte 19. yılı.. Türkses'in de Emin Sağlık'la 30. yıla merhaba demesi, son olarak da 3. sayısını da elimize aldığımız Ömer Polat'ın aylık MANŞET Gazetesi'nin yayına başlaması.

Öte yandan Hamdi Gökbulut ile Yaşar Yıldırım ve Muhlise Morkoyunlu/Kabay'ın  Alman BİLD gazetesiyle uzun yıllar süren çalışma dönemleri..  Hamburg 1 TV kanalında BEDO lakaplı Bülent Kayaturan, NDR'de Karaman Yavuz'un ses getiren programları.. Geçmişte Ekrem Taştan'la Salih Çelik ve  şimdilerde Emin Sağlık'ın Kanal Avrupa'daki haftalık TV programları.. Evrim Şendur ve ekibinin Seyret Tv,  Volkan Arat'ın TV reklamcılığı, Zafer Özpolat, Alev Tan ve Behçet Algan'ın  Youtube üzerinden TV programları, Seyret TV, Emince, Alev Medya, Hamburg Muhtarı vb. TV yayınları da bölgemizin medya zenginliğinin birer parçasıdır.

Dergilerden Güncel, Vitrin,  Güneş, Hayat, Galatasaray Hamburg ve Global'i sayabiliriz.

İnternet haber sitelerine baktığımızda ise.. Ahmet Durmuş (Hamburg Haber, Zafer Özpolat (Gazete Hamburg), Adil Yiğit (Avrupa Postası), Coşkun Coştur (Cem Mirzanlı ve Erkan Şahin'li Elbe Express), Cem Suveren (Gazetem.eu), Hurşit Köse (Futbol Express), Salih Kartal (Kartal Web), Süleyman Deveci (Almanyalılar), İhsan Durur- Ayşe Drebing ( Hamburg Manşet) ile kurum siteleri POST Aktüel, Manşet ve Hayat'ı belirtelim.

Serbest gazeteciler Aziz Doğan, Ali Akdemir, Bekir Tanrıkulu ve emektar Kadir Tacgın.. Yazarlardan Süleyman Deveci, Esma Arslan, Süleyman Kayhan, Nebahat Ercan, Oya Pervin Pelit, Prof. Harun Gümrükçü, Prof. Levent Seçer, ve Gülden Gülbeyaz'ı unutmayalım. Tabii Astroloji yazarları Ali- Neslihan Aytaç çiftini de..

* Dijital yayıncılığın artmasıyla birlikte Yazılı Basın sönecek mi sizce?

- İnternetin her alanda insan hayatına girmesiyle birlikte, baskı sayıları yüzbinleri hatta milyonu aşıp da  çağa ve başdöndüren  gelişmelere ayak uyduramayarak sürekli okuyucu kaybeden dünya çapında ünlü Gazete ve Dergiler bile, ekonomik sıkıntılar nedeniyle Yazılı Medya'dan  (Print)  çekilerek, varlıklarını Dijital Yayın ile sürdürmek zorunda kalmakta.  Bunun örneklerini Türkiye'de de görüyoruz. Son zamanlarda insanların artık vazgeçilmez bir tutkusu haline gelen Sosyal Medya Yayıncılığı da Dijital Yayına geçişleri tetiklemektedir.

Ama şunu da belirtmek gerekir ki, okuyucuların merak ve ilgisini çekebilecek konu ve haberlerle herkese hitap eden bir yazılı Gazete veya Dergi, eski tirajlarına ulaşamasa bile varlığını sürdürecektir.

30- 40 yıl öncesine kadar Türkiye'de  satış rekorları kıran bazı Ulusal gazetelerin bile, 83 Milyonluk Türkiye'de  bugün 250  bin ile  300 bin dolayında satması düşündürücüdür. 1965 yılında Almanya'da yayına başlayan Frankfurt merkezli Avrupa'daki Türk Gazeteleri de Dijital modasından en çok etkilenenler arasındadır. Satış fiyatları artarken, özellikle Y ve Z kuşağının dijitale ilgi göstermesi karşısında satış rakamları ile reklam gelirleri de hayli azalmış durumdadır. Çoğu gazeteler bölge bürolarını kapatıp, çalışanlarına yol vermek zorunda kalmıştır.

Bazısı 2 dilli yayın yapan Yöresel gazetelerin ortaya çıkması ve gün geçtikçe yayılması da bu yüzdendir.

Ama şunu da belirtmek gerekir ki, okuyucuların merak ve ilgisini çekebilecek konu ve haberlerle herkese hitap eden bir yazılı Gazete veya Dergi, eski tirajlarına asla ulaşamasa bile varlığını sürdürecektir.  Bazısı 2 dilli yayın yapan Yöresel gazetelerin ortaya çıkması da bu yüzdendir. 

* Yerel Gazetelerin işlevi ve sorunları hakkında sizin düşünceniz nedir ?

- Zaruri olarak parayla satılan günlük gazetelerin okuyucu kaybederek baskı adedini azaltması, arz-talep dengesi doğrultusunda  firma İlanlarında bir düşüş yaratımıştır. Bu durumda Mahalli Gazete ve Dergiler ile kısmen TV'ler, hatta Radyolar ve İnternet Haber Siteleri  devreye girmektedir.  Bu tür yayınlar bugün her eyalette faal durumdadır.

 Bölge yayıncılığında yaşanan sıkıntıların sebebi ise, bazı yayıncıların  eleman yönünden altyapı kurulmadan, uzun vadeli  konseptler yerine, küçük yatırımlarla kısa sürede para kazanma sevdasına kapılmalarıdır. Diğer önemli bir neden ise, mesela Almanya'da doğup büyüyen ve belki de evinde bile mecbur kalmasa pek Türkçe konuşmayan  genç "Z Kuşağı"na yönelik  Türkçe- Almanca yayınlara önem verilmemesidir. Ayrıca da, mesela Hamburg'da muhabir bulundurmayan bazı Ajanslara abone olunarak elde edilen haberler de fazla ilgi görmemektedir. Okuyucuların kendi bölgelerinden haberler görmek istemeleri de göz önüne alınmalıdır.

 * Yerel yayın organları hangi Destek Fonları'ndan yararlanabilir ?

- Diğer taraftan Almanya ve Eyalet hükümetleri ile Avrupa Birliği Destek Fonları'ndan  yararlanmak üzere uzun vadeli konseptlerin hayata geçirilmesi de, ekonomik sıkıntılar yaşayan yerel yayıncılar açısından önemli bir  etkendir. Bu arada asla unutulmaması gereken bir nokta da, "Türkiye'de kar yağsa, Avrupa'daki gurbetçilerimiz de üşür" misali, "Cumhur İttifakı, Millet İttifakı" gibi toplumu bölen kavramlara itibar etmeyerek, burada yaşayan tüm toplumu kucaklayan "Objektif Yayıncılık" kuralına önem verilmelidir. Özellikle 3. Nesil için gazete okuma alışkanlığı yaratma yolları aranmalıdır.

 2. VİYANA KUŞATMASINDA ESİR DÜŞEN 2 HAKKARİLİ ASKER

 * Çeşitli vesilelerle Hamburg ve Hannover'i ziyaret eden Türk siyasetçilerden kimleri hatırlıyorsunuz ?

- Bülent Ecevit, Turgut Özal, Necmettin Erbakan ve son olarak G 20 Zirvesi'ne katılan Recep Tayyip Erdoğan'ın Hamburg ziyaretlerini  sayabiliriz.  Bakanlar'ndan Mehmet Yazar,  Ahmet Davutoğlu ile Mevlut Çavuşoğlu.

 Mesela Turgut Özal'ın 2 defa geldiği Hamburg'da,  Başkonsolosluk salonunda STK temsilcileriyle görüşüp, Lange Reihe caddesinde olup da artık kapatılan Selimiye Camii ile Altona semtindeki Ulu Cami'de namaz kılmış olması..  Dönüşte uçağı gecikince, Havaalanı bekleme odasında rahmetli Şair Özal Meral'le uzunca süre sıkı bir sohbete dalması.. Hannover'de ise Belediye Başkanı Schmalstieg ile görüşmesinde Türklerle Almanların 300 yılı aşan ilişkilerinden bahsedilmesi.. (1683 Viyana bozgununda esir düşen Hakkarili 2 Osmanlı askerin Hannover'de Prens'in annesinin hizmetine verilmesi ve asla dinlerini değiştirmedikleri,  Müslüman usullerine göre defnedildikleri biliniyor.)

 Necmettin Erbakan'ın Alster Gölü kenarındaki İmam Ali Camii'nde  (Blaue Moschee) halka hitap etmesi.

Bülent Ecevit'in Hamburg Üniversite salonundaki konuşması esnasında eşi Rahşan Ecevit'in oldukça büyük bir teyple ses kaydı alması..

 Ve.. G 20 Zirvesi sonrası yapılan geniş Basın Toplantısı'nda  Hamburglu mesya mensuplarından Engin Baş'ın Cumhurbaşkanı  Erdoğan'a soru yöneltmesi ile Adil Yiğit'in göğsündeki protesto pankartını açması da unutulmayacak  birer anıdır.

 BÖLGEMİZDE BİNLERCE TÜRK FİRMASI VAR AMA BİR KURULUŞU YOK

 * Biraz da bölgemizdeki Sivil Toplum kuruluşları ile Spor Kulüpleri'ne değinir misiniz ?

1970'li yıllarda kurulan ve 400 - 500 seyirci önünde oynayan Hamburg'daki Futbol kulüplerimizden Örnekspor ve Türkspor'dan sonra çok sayıda bölgesel kulüpler yanında, Sivil Toplum Kuruluşları kapsamında en etkili kuruluş, Ramazan Avcı'nın Dazlaklarca öldürülmesinin ardından Prof. Hakkı Keskin başkanlığında kurulan çatı kuruluğu Göçmenler Birliği (şimdilerde Türkische Gemeinde Hamburg, TGH) oldu. Buna branş ve yöresel dernekleri de eklersek, sayıları belki 100'ü geçmiştir.

Ancak..

Bugün Hamburg'da sayıları 4 bini aşan Türkiye kökenlilere ait işyeri ile onbinlerce çalışanı varken, ne yazık ki hepimizin gururu olan bu branşta yöresel bir İşadamları Derneği veya kuruluşu yok ne yazık ki!.. Gerçi EUBA adlı bir kuruluş var ama o da Avrupa genelinde hizmet veriyor. 30 yıl kadar önce böyle bir teşebbüste bulunulmuş olsa da sonuçsuz kalmıştı. Bu tür bir oluşum Hamburg için hayati derecede önemli ve de gereklidir.

 BİRAZ MUHALİFLİK GAZETECİLERİN MAYASINDA OLMALIDIR

 * Medyadaki arkadaşlarımıza tavsiye mahiyetinde neler söylemek istersiniz?

Tercüman Gazetesi Danışmanı eski DP Milletvekili Sezai Akdağ, bir görüşmemizde bana "Haklıysan. hiç korkmadan yaz" nasihatında bulundu. Ben de bu yüzden,  başarılı işleri ve kişileri övdüm ama yeri geldikçe yapıcı kritiklerimle  zülfüyâre de dokundum.  Tek tük ve anlık tepkiler ise işin doğasında vardır  ama zaman içinde bunlar dostluklar da yaratır.

"Haksızlıklar karşısında susan dilsiz şeytandır" sözü, "bunu yazarsam o kişiyle aramız açılır, şu firma bana bir daha reklam vermez" diye düşünerek, yazmamak için vicdanıyla savaşıp her defasında yutkunan  bazı medya mensupları için söylenmiştir sanki.

Muhaliflik, körü körüne olmamak kaydıyla gazetecilerin mayasında olmalıdır ama başarılı işlere karşı da gözünü kulağını kapatmamalıdır. Kısacası objektif olunmalıdır. Suya sabuna dokunmadan, "Bana değmeyen yılan bin yaşasın" prensibiyle habercilik yaparak kimseye yaranılamayacağı de denemeyle sabittir.

 MANŞET İYİ YOLDA

 * Peki, 2021 yılı başlarında yayına başlayan gazetemiz MANŞET için neler söylemek istersiniz?

- Hamburg eyaleti ve çevresine hitap eden aylık MANŞET gazetesinin sahibinin değerli bir işadamı ve taa Türkiye'den gazeteci kökenli olması, deneyimli kadro seçimi ve yayın çizgisiyle, ücretsiz olarak dağıtılan bu gazetenin gün geçtikçe beğeni kazanmakta olduğunun bir göstergesidir.  Bu zahmetli branşta uzun soluklu olunması dileğiyle, üstün başarılar diliyorum.

* Bize zaman ayırmanız ve açıklamalarınızdan dolayı çok teşekkür ederiz.

- Bu röportaj vesilesiyle Medya'da bir ufuk turu yapma fırsatını bana vermiş olmanızdan dolayı ben de teşekkür ederim. İyi yayınlar dileğiyle!..

Röportaj: Naciye ASLAN

                                                       ***

Hamburg Manşet Gazetesi'nin 4. sayısını buraya tıklayarak online olarak okuyabilirsiniz.