Türkiye-Ukrayna Serbest Ticaret Anlaşması iş insanlarına yeni iş birliği kapıları açacak

Ticaret Bakanlığından edindiği bilgiye göre, Türkiye ile Ukrayna arasında müzakereleri Aralık 2011'de başlatılan ve 27 Ocak 2022'de Ankara'da gerçekleştirilen görüşmeler sonucu tamamlanan STA, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 3 Şubat'ta bu ülkeye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında imzalandı.

Anlaşmanın, tarafların iç mevzuatlarına göre gerçekleştirecekleri onay işlemlerinin tamamlanmasının ardından yürürlüğe konulması hedefleniyor. STA ile ihracatçılar Ukrayna pazarına tercihli giriş imkanı elde etti.

İki ülke arasındaki STA, mevcut haliyle temelde mal ve hizmet ticaretiyle bağlantılı konuları kapsıyor. STA kapsamında, Ukrayna tarafından uygulanan gümrük vergilerinin bir kısmı anlaşmanın yürürlüğe girişiyle, diğer önemli bölümü de geçiş dönemi sonunda ortadan kalkmış olacak.

Ayrıca, Türkiye'de, Ukrayna menşeli tarım ve sanayi ürünlerinin önemli bir bölümünde büyük ölçüde serbestleşme sağlandı.

Ülke açısından hassasiyet arz eden bazı tarım ve demir-çelik ürünlerinde vergi indirimi ve kota kapsamında vergi indirimi uygulanması kararlaştırıldı. Bazı ürünler ise sektörel hassasiyetler gözetilerek anlaşma kapsamı dışında bırakıldı.

Ukrayna, 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 43,3 milyonluk nüfusu, 164,5 milyar dolarlık GSYİH'si, yüzde 3,8 seviyesindeki büyüme oranı, 68,2 milyar dolarlık ihracatı ve 77,2 milyar dolarlık ithalatıyla bölgesinde gelişen bir ekonomi.

Ukrayna pazarında AB ile eşitlik sağlandı

Avrupa Birliği (AB) ile Ukrayna, ticari tavizleri 2016 yılında uygulanmaya başlanan ve 2017'de tamamı yürürlüğe giren Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması ile birbirlerinin pazarlarında malların, hizmetlerin, sermayenin ve insanların serbest dolaşımı konusunda tercihli rejime geçmişti.

İmzalanan STA'nın yürürlüğe girmesiyle Türk ihracatçılara Ukrayna pazarında AB ihracatçılarıyla benzer koşullarda rekabet imkanı tanınacak. Türkiye menşeli başta tekstil ve konfeksiyon, otomotiv, beyaz eşya, sebze ve meyve gibi ürünlerin Ukrayna pazarında AB ihracatçılarına karşı rekabet avantajını yitirmesinin ve böylelikle ülke ihracatçılarının pazar kaybı yaşamasının önüne geçilmiş olacak.

Anlaşmayla hizmet ticareti bakımından önemli kazanımlardan biri de taşımacılık ve lojistik hizmetleri kapsamında oldu.

Bu çerçevede, ikili ve transit taşımaların kotasız olması garanti altına alındı. Böylelikle üçüncü ülke taşımaları dışında tüm taşımalar kotadan muaf tutuldu.

Ayrıca, liman ve teminat ücretlerinin makul olması, zamanında iade edilmesi, geçiş ücretlerinin uygulanmamasının garanti altına alınması ve taşımacılık pazarında uluslararası rekabetin tesisi için başta ayrımcı olmama prensibi olmak üzere gerekli disiplinler tesis edildi.

STA ekinde yer alan telekomünikasyon hizmetleri metniyle pazarda rekabetin tesisi için düzenleyici otorite tarafından atılması gereken adımlara yönelik bazı disiplinler geliştirildi. Konuya özel bir çalışma grubu kurularak düzenli bilgi ve deneyim paylaşımı yapılması, Ukrayna pazarındaki sorunların kurumlar arası iş birliğiyle takibi için hukuki bir çerçeve oluşturuldu.

Bunların yanı sıra STA'nın ayrı bir bölümü olan yatırımın kolaylaştırılması hükümleriyle Türkiye iş dünyası tarafından Ukrayna'da faaliyette bulunulan inşaat, turizm, imalat, toptan ve perakende dağıtım, ilaç, tekstil, enerji, yük ve yolcu taşımacılığı gibi tüm sektörlerde yatırımla ilgili işlemlerin ve idari süreçlerin şeffaf ve öngörülebilir kurallara dayandırılarak basitleştirilmesi için hükümler tesis edildi. Benzer şekilde, bu konuda bir çalışma grubu kurularak yatırımcıların sorunlarının ilgili kurumların katılımıyla teknik seviyede görüşülebileceği bir platform kurulması sağlandı.

Türkiye'nin 2021'de Ukrayna'ya ihracatı 2,9 milyar dolar, bu ülkeden ithalatı ise 4,5 milyar dolar oldu.

İmzalanan STA ile iki ülke arasında ticaretin dengeli biçimde artırılması ve iş insanları arasında yeni iş birliği ve yatırım imkanlarının oluşturulması hedefleniyor.