İsrail Yüksek Mahkemesi’nden Netanyahu’ya bir darbe daha

İsrail’de Yüksek Mahkeme, Başbakan Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından Mart 2023’te meclisten geçirilen ve başbakanın Yüksek Mahkeme tarafından görevden alınabileceği durumları kısıtlayan tartışmalı yasaya ilişkin itirazları değerlendirerek karara bağladı. Yüksek Mahkeme heyeti, söz konusu yasanın 5’e karşı 6 oyla bir sonraki genel seçimlerin yapılmasının ardından bir sonraki meclis döneminin başında yürürlüğe girmesine karar verdi. Yüksek Mahkeme kararında, söz konusu yasanın "açıkça kişisel bir değişiklik" olduğunu belirterek, meclisin Temel Yasalar üzerindeki yetkisinin uygunsuz bir şekilde kullandığını ifade etti.

“Tüm yasama süreci, belirli bir kişiye mevcut başbakana fayda sağlamak amacıyla yapıldı"

Yüksek Mahkeme Başkan Vekili Uzi Vogelman yaptığı açıklamada, demokratik ülkelerde yasama organının yasa çıkarırken toplumun genelinin çıkarlarını göz önünde bulundurması ve yasaları belirli bir kişinin yararına olacak şekilde tasarlamaması gerektiğini belirtti.

Söz konusu yasanın hazırlanırken Netanyahu’nun yararının gözetildiğini aktaran Vogelman, “Tüm yasama süreci, belirli bir kişiye mevcut başbakana fayda sağlamak amacıyla yapıldı" ifadelerini kullanarak, bu nedenle mahkemenin söz konusu yasanın son derece kişisel yönü nedeniyle uygulanmasının bir sonraki meclis dönemine kadar ertelenmesi gerektiğine karar verdiğini açıkladı.

Netanyahu’nun görevden alınmasını kısıtlayan yasa

Mart 2023’te meclisten 47’ye karşı 61 oyla kabul edilen yasada, "ulusal liderlerin göreve uygun olmaması" tanımı değiştirilmiş, başbakanların göreve uygun olmadığı ve görevden alınması şartı, kabinenin 4’te 3’ünün başbakanın fiziksel ya da psikolojik olarak göreve uygun olmadığı yönünde görüş bildirmesine bağlanmıştı.

Muhalefet, söz konusu yasanın yargı bağımsızlığının tehlikeye attığını savunmuş, Netanyahu hükümeti, ise yasa ile Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini gerileterek kuvvetler arasındaki dengenin sağlanmasının amaçlandığını iddia etmişti.

Yüksek Mahkeme tartışmalı yargı reformunun ilk kısmını oluşturan yasayı iptal etmişti

İsrail’de ülke çapında büyük protestolara yol açan tartışmalı yargı reformuna yönelik itiraz, Yüksek Mahkeme heyeti tarafından incelenerek 1 Ocak’ta karara bağlanmıştı. Yüksek Mahkeme heyeti, mahkemenin tutarsız bulduğu hükümet kararlarını engelleme yetkisini sınırlandıran yargı reformunun ilk kısmını oluşturan yasayı 7’ye karşı 8 oyla iptal etmişti.

Heyette yar alan 15 yargıçtan 12’sinin mahkemenin Temel Yasaları iptal etme yetkisine sahip olduğu konusunda hemfikir olduğu belirtilmiş ve Yüksek Mahkeme, İsrail tarihinde ilk kez Temel Yasalar içerisinde yer alan bir yasayı iptal etmiş olmuştu.

İsrail’in yazılı bir anayasası bulunmazken, Yüksek Mahkeme en yüksek yargı organı olarak görev yapıyor.